Στάδια ανάπτυξης λόγου και ομιλίας: Παρατίθεται περιληπτικά πως το βρέφος ξεδιπλώνει τις γλωσσικές του δεξιότητες μέχρι την σχολική ηλικία. Επειδή ο καθένας είναι μοναδικός και η παράθεση των αναπτυξιακών σταδίων αφορά τον μέσο όρο, δεν εφαρμόζουμε αυστηρά αυτά τα ηλικιακά ορόσημα. Απλά είναι ένας οδηγός των ανάπτυξης του λόγου ανά ηλικία.
- Αναγνωρίζει την μητρική φωνή από τις άλλες Αναγνώριση μητρικής γλώσσας από άλλες.
- Ευαισθησία στην ανθρώπινη φωνή.
- Αντίληψη διαφορών στη μελωδία.
- Εναλλαγή ρόλων ακροατή-ομιλητή.
- Αναγνώριση μίας ιστορίας που επανειλημμένα ειχε αφηγηθεί η μητέρα στο 3ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης.
- Στρέφει το κεφάλι προς τους ήχους.
- Μιμείται ήχους.
- Διαφοροποιεί το κλάμα του για να εκφράσει διαφορετικές ανάγκες.
- Χαμογελά όταν του μιλάνε.
- Γυρίζει το κεφάλι του στην κατεύθυνση του ήχου.
- Χρησιμοποιεί τα φωνήματα «μπ», «π» και «μ» στο βάβισμα.
- Διακρίνει λέξεις της γλώσσας του από τις λέξεις άλλων γλωσσών.
- Καταλαβαίνει το ναι και το όχι.
- Καταλαβαίνει και ανταποκρίνεται στο δικό του όνομα.
- Κατανοεί απλές εντολές, Χρησιμοποιεί ευρύ φάσμα ήχων στο βάβισμα.
- Αρχίζει να μετατρέπει το μουρμούρισμα σε σε ακατάληπτη γλώσσα.
- Μιμείται μερικούς ήχους και μελωδίες ενηλίκων.
- Χρήση αποκλειστικά ουσιαστικών.
- Αντιλαμβάνεται λέξεις για αντικείμενα καθημερινής ρουτίνας (παπούτσια, γάλα κλπ).
- Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 1-3 λέξεων.
- Χρήση της ομιλίας με επικοινωνιακό σκοπό.
- Λέει 2-4 λέξεις (12-14 μηνών).
- Μιμείται φωνήματα των άλλων.
- Λέει 3-20 λέξεις (15-18 μηνών).
- Λέει τα ονόματα οικείων προσώπων.
- Χρήση ηχολαλίας και μη κατανοητή ομιλία.
- Εκτελεί απλές εντολές.
- Απαλείφει κάποια αρχικά και σχεδόν όλα τα τελικά σύμφωνα.
- Αναγνωρίζει και δείχνει 1-3 μέρη του σώματος.
- Συνδυάζει χειρονομίες και λόγο.
- Χρήση προτύπων επιτονισμού ενηλίκων.
- Χρήση λέξεων συχνότερα από τις ψευδολέξεις.
- Φραστικό λεξιλόγιο 50-100 λέξεων.
- Αντιληπτικό λεξιλόγιο άνω των 300 λέξεων.
- Αρχίζει να συνδυάζει ουσιαστικά με ρήματα και ουσιαστικά με επίθετα.
- Ξεκινά τη χρήση αντωνυμιών.
- Χρήση κατάλληλης προσωδείας στις ερωτήσεις.
- Είναι κατά 25-50% κατανοητό στους ξένους.
- Ρωτάει και απαντάει στην ερώτηση «τι είναι αυτό;».
- Γνωρίζει και δείχνει πέντε μέρη του σώματος.
- Διασκεδάζει ακούγοντας ιστορίες.
- Δείχνει τις εικόνες όταν ονομάζονται σε ένα βιβλίο.
- Χρήση τουλάχιστον 50-75 λέξεων(20-24 μηνών).
- Χρήση τουλάχιστον 200 λέξεων και φράσεις 2-5 λέξεων.
- Αντιληπτικό λεξιλόγιο 500-900 λέξεων.
- Χρήση αρνητικού και ερωτηματικού λόγου.
- Λέει το όνομά του, το φύλο του και την ηλικία.
- Χρήση ερωτήσεων με το «που», «γιατί», «τι».
- Δυνατότητα μέτρησης μέχρι το 5.
- Χρήση προθέσεων, άρθρων, ρημάτων στον ενεστώτα και αόριστο.
- Μπορεί να παρακολουθεί μία ιστορία με εικόνες.
- Κατανόηση ενικού και πληθυντικού αριθμού.
- Χρήση αορίστου χρόνου.
- Κατανοητός λόγος από ξένους κατά 50-75%.
- Συνεχίζει να ηχολαλεί όταν συναντά δυσκολίες στο λόγο.
- Σωστή χρήση φωνηέντων.
- Χρήση 1000-1500 λέξεων συνήθως μέσα σε φράσεις 4-5 λέξεων.
- Αντιληπτικό λεξιλόγιο 1200-2000 λέξεων.
- Χρήση ομιλίας για την έκφραση συναισθημάτων.
- Αίσθηση παρόντος, παρελθόντος και μέλλοντος.
- Ρωτά και απαντά απλές ερωτήσεις (ποιος, τι, που, γιατι).
- Η ομιλία του είναι κατανοητή κατά 80% -90% από ξένους.
- Αντιλαμβάνεται και γνωρίζει και λέει τα χρώματα.
- Χρήση επιρρημάτων καθώς και αορίστου και μέλλοντα με άνεση.
- Περιγράφει μία εικόνα με 4-5 λέξεις.
- Αντίληψη των ταξινομήσεων, της ποσότητας, της έννοιας του συνόλου, των τοπικών επιρρημάτων, των κτητικών αντωνυμιών.
- Μεγάλη βελτίωση στην γραμματική.
- Ικανότητα συμμετοχής σε συζητήσεις.
- Η ομιλία του είναι σχεδόν πλήρως κατανοητή από τους άλλους.
- Τραγουδά ένα τραγούδι.
- Χρήση προτάσεων 4-8 λέξεων.
- Εκφραστικό λεξιλόγιο τουλάχιστον 1000-2000 λέξεων.
- Αντιληπτικό λεξιλόγιο τουλάχιστον 3000 λέξεων.
- Χρήση σωστών, γραμματικά και συντακτικά, προτάσεων.
- Καθαρή άρθρωση αν και μπορεί να μην εκφέρει σωστά ακολουθίες συμπλεγμάτων.
- Αντιλαμβάνεται και ανακαλεί μία ιστορία-διήγηση.
- Προσέχει και ακούει μία διήγηση και απαντά σε ερωτήσεις σχετικα με αυτήν.
- Περιγράφει εμπειρίες π.χ. από σχολείο.
- Μιλά με συχνότητα 186 λέξεις ανά λεπτό.
- Χρήση ερωτήσεων με το «πως».
- Αφήγηση μίας ιστορίας με αρχή, μέση και τέλος.
- Ακολουθεί τις οδηγίες σε ομαδικά παιχνίδια.
- Εκτελεί σύνθετες εντολές με τρία μέρη.
- Γνωρίζει και ονομάζει 6 χρώματα και 3 σχήματα.
- Μετρά μηχανικά μέχρι το 30.
- Αντιληπτικό λεξιλόγιο 12.000 λέξεων.
- Δεν παρουσιάζει πλέον γραμματικά, συντακτικά και αρθρωτικά λάθη.
- Επικοινωνεί εύκολα με ενήλικες και συμμετέχει σε διαλόγους.
